آرتروز شانه
آرتروز شانه آسیب به غضروف داخل مفصل شانه است. شانه دارای دو مفصل است. آرتروز شانه معمولاً به مفصل بزرگ توپی به نام مفصل گلنوهومرال اشاره دارد. غضروف‌ها هم توپ (سر استخوان بازو) را می‌پوشاند. درواقع هنگامی‌که غضروف‌های این ناحیه شروع به تجزیه در سطح و در نهایت در لایه‌های عمیق‌تر می‌کنند، به آن آرتروز شانه می‌گویند.
آرتروز شانه معمولاً در اثر فرسودگی تدریجی غضروف ایجاد میشود. غضروف در هر مفصل در بدن وجود دارد و سطح استخوان‌های داخل مفاصل را شبیه تفلون روی یاتاقان می‌پوشاند. غضروف یک بافت زنده به ضخامت 2 میلی‌متر تا 3 میلی‌متر است (- تقریباً به ضخامت یک یا دولایه مقوا) که باعث میشود تماس بین استخوان‌ها نرم‌تر شود. اگر غضروف دست‌نخورده باشد، میتواند چندین چرخش داشته باشد بدون اینکه سطح آن ساییده شود زیرا صاف است. آرتروز شانه گاهی میتواند زمینه ارثی داشته باشد. ولی این عارضه بیشتر در افرادی رخ میدهد که از مفصل شانه خود زیادی کار میکشند و فعالیتهای اورهد بسیاری دارند. همچنین سابقه آسیب‌دیدگی شانه مانند شکستگی یا دررفتگی هم میتواند ریسک ابتلا به آرتروز شانه را بالا میبرد.
متن حاضر، در نظر دارد تا ضمن شناخت بیشتر این بیماری، عوارض و راه‌های جلوگیری و درمان آن را بیان کند. این بیماری یک مشکل حاد در بخش پیر جامعه است که با ارائه راهکارهای مناسب و مراجعه به پزشمان متخصص ارتوپد باتجربه قابل‌درمان میباشد.
فهرست مطالب:
راه‌های تشخیص آرتروز شانه
زمانی که با نشانههای آرتروز شانه روبرو شدید، حتماً سریعتر به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. نشانههای آرتروز شانه شامل درد و التهاب مفصل شانه، محدود شدن دامنه حرکت شانه و بازو و شنیدن صدای تقتق است. با مشاهده این نشانهها بیدرنگ نزد پزشک متخصص ارتوپد بروید. برای تشخیص آرتروز شانه، پزشک، بیمار را بررسی کرده و معاینه فیزیکی را برای ارزیابی درد، حساسیت به لمس و ازدست‌دادن حرکت و بررسی سایر علائم در بافت‌های اطراف انجام میدهد. مطالعات تصویربرداری برای تشخیص این بیماری ضروری است. در بیشتر موارد، اشعه‌های x آرتروز شانه را نشان می‌دهند. رادیوگرافی نیز مفید میباشد و در اوایل روند بیماری، ممکن است شواهدی شامل تنگی فضای مفصل و سوزش یا ازبین‌رفتن غضروف مفصلی را نشان دهد.
تحلیل آزمایش خون هم میتواند در تشخیص این بیماری کمک کند به‌طوری‌که سایر بیماری‌هایی که احتمالاً مرتبط با آرتروز هستند، نیز شناسایی می‌گردد.
درمان آرتروز شانه
اولین راه درمان آرتروز شانه، جراحی نیست. روش‌های درمانی شامل دو بخش پیشگیری و درمان آرتروز میباشد. در قدم اول پزشک متخصص ضمن بررسی و انجام آزمایش‌ها، به درجه و شدت این بیماری پی میبرد و سپس راهکار درمانی مناسبی برای آن ارائه میدهد. در ادامه به بررسی راهکارهای درمانی آرتروز شانه می‌پردازیم.
استراحت مفاصل شانه
این میتواند به این معنی باشد که فرد مبتلا به آرتروز هنگام انجام فعالیتهای روزمره خویش، مجبور است جهت حرکت بازو را تغییر دهد. به‌عنوان‌مثال به‌جای پوشیدن لباس‌ها از بالای سر، از لباس‌هایی استفاده کند که دارای دکمه و یا زیپ باشند یا به‌جای نگه‌داشتن بیش از حد سشوار، میتواند از دیگران کمک بگیرد.
استفاده از داروهای مسکن و ضدالتهاب
استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) مانند آسپیرین و بروفن جهت کاهش درد و تخفیف التهاب به کار می‌روند. تزریق کورتون به داخل مفاصل شدیداً درگیر، ممکن است به طور موقت باعث تسکین درد و ناراحتی گردد. (NSAID) موضعی، مسکن‌های مخدر، تزریق اسید هیالورونیک نیز تجویز می‌شوند. سایر داروهایی که برحسب نیاز ممکن است تجویز شوند شامل گلوکوز آمین، پودر شاخ گوزن نژاد امریکای شمالی به دلیل دارابودن فاکتورهای رشد، آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C و ویتامین E، سلنیوم، فولات یا ویتامینB9 و ویتامین B12، ویتامین دی، شل‌کننده‌های عضلانی و مسکن‌های قوی‌تر هستند.
سایر اقدامات درمانی
ازجمله روش‌های دیگر میتوان به استفاده از فیزیوتراپی (البته با تجویز پزشک)، انجام تمرینات دامنه حرکتی (که به‌منظور افزایش انعطاف‌پذیری استفاده میشود)، اعمال گرمای همراه با رطوبت در محل بازو، استفاده از یخ روی شانه که به مدت 20 دقیقه 2 یا 3 بار در روز اعمال میشود، تزریق کورتون و اوزون و استفاده از مکمل‌های غذایی به‌عنوان آرام‌بخش نام برد.
جهت کاهش درد، مفصل‌های مبتلا شده گرم کنید و عضلات اطراف آن‌ها را ماساژ دهید. زمانی که به آرتروز ستون فقرات دچار شوید، در زمان خواب از تشکی سفت استفاده کرده و به پشت بخوابید.
فعالیت ورزشی متوسط برای آرتروز مفید است. استراحت مطلق تنها در مرحله حاد بیماری که مفاصل خیلی دردناک‌اند، ضروری است. برای آرتروز در مفاصل دست میتوانید از دستکش‌های آرتروز فشار درمانی استفاده کنید.
درمان فیزیکی برای توان‌بخشی عضلات و مفاصل (تنها برای موارد شدید)توصیه میشود. فیزیوتراپی یکی از درمان‌های قابل‌توجه در این بیماری است. در فیزیوتراپی، درمانگر با دادن تمرینات مناسب به بیمار و حرکات مفصلی و تحریکات اولتراسوند زمینه را برای بهبودی مهیا می‌کند. توان‌بخشی کاردرمانی برای افرادی که در کارهای روزمره دچار مشکل شده‌اند. همچنین ممکن است جلوگیری از حرکت زیاد مفصل لازم باشد (با استفاده از چوب‌های زیربغل، عصا، واکر و زانوبند کشی).
تزریق کورتون هم راهی برای تسکین دردهای ناشی از آرتروز شانه است. کورتون یک داروی استروئیدی میباشد که میتواند خیلی سریع درد و التهاب را از بین ببرد. این دارو به مفصل شانه تزریق میشود.
روش دیگر تزریق اوزون است. اوزون ترکیبی از سه اتم اکسیژن میباشد و یک ترکیب طبیعی است. اوزون میتواند در بهبود درد و ترمیم بافت استخوان و رباطهای آسیبدیده مفید باشد. تزریق اوزون با کمی درد همراه است که پس از مدتی استراحت از بین میرود، اما تأثیر بسیار زیادی در بهبود علائم آرتروز شانه دارد.
طبق تحقیقات انجام شده مشخص شده است که مصرف هندوانه در کاهش علائم آرتروز زانو و رماتیسم و تقویت دستگاه ایمنی و دفاعی بدن علیه عفونت‌ها نقش بسزایی دارد.
در درمان درد مفاصل، عسل طبیعی به دلیل خاصیت ضد باکتریایی بالا و خاصیت‌های ضد التهابی میتواند بسیار مؤثر باشد. برای اینکه معجون خاصی تهیه کنید، بهتر است ۲ قاشق غذاخوری عسل طبیعی را به همراه یک قاشق چای خوری پودر دارچین را روزانه در دو وعده صبح و شام به فنجان چای سبز خود اضافه کنید. این نوشیدنی میتواند در درمان درد مفاصل مؤثر باشد.
جراحی
در صورت عدم موفقیت درمان‌های محافظه‌کارانه، گزینه‌های جراحی زیادی وجود دارد. جراحی حفظ مفصل برای بیماران کمتر از 55 تا 60 سال یا کسانی که در مرحله اولیه بیماری تخریب مفصل شانه هستند ترجیح داده میشود. آرتروپلاستی (به نوعی جراحی اورتوپدی گفته میشود) شانه برای بیماران مبتلا به آرتروز شدید شانه توصیه میشود. شایع‌ترین علائم نیاز به آرتروپلاستی شانه، درد ناشی از آرتروز شانه با ازدست‌دادن عملکرد است که به درمان محافظه کارانه پاسخ نمی‌دهد. موارد منع مصرف عمده برای تعویض شانه عبارت‌اند از:
-
عفونت فعال یا اخیر
-
وضعیت پزشکی ناتوان‌کننده
-
بی‌ثباتی شانه که اگر غیر قابل اصلاح باشد
آرتروپلاستی شانه به طور معمول تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. یک بی‌حسی عصبی ناحیه‌ای میتواند بیهوشی عمومی را تکمیل کرده و کنترل درد بعد از عمل را فراهم کند. این روش یک تا سه ساعت طول می‌کشد و پس از آن دو تا چهار روز بستری در بیمارستان بعد از عمل انجام میشود. اهدای خون قبل از جراحی توصیه نمی‌شود؛ پس از عمل نیز بسته به شدت و سختی عمل مسکن موردنیاز به بیمار داده میشود. برای محافظت از ترمیم باید از سه تا شش هفته مراقبت‌های ویژه‌ای اعمال شود. بیماران معمولاً به مدت تقریباً چهارتا شش هفته پس از جراحی، باید مشغول انجام کار های روز مره خود شوند که این موضوع تأثیر زیادی در رسیدن به بهوبدی کامل دارد.
توان‌بخشی بعد از عمل بلافاصله با حرکت مفصل، تمرینات داخل منزل و برنامه تحت نظارت درمانگر آغاز میشود. شش هفته ابتدایی توان‌بخشی بر روی تمرینات کششی تمرکز دارد تا انعطاف‌پذیری مفصل را بهینه کند. با دستیابی به اهداف انعطاف‌پذیری و دامنه حرکت (معمولاً در شش تا هشت هفته)، تقویت میتواند آغاز شود. فعالیتهای طبیعی زندگی روزمره را میتوان طی شش هفته پس از جراحی از سر گرفت و بیماران اغلب میتوانند طی چهار ماه به فعالیتهای ورزشی خود بازگردند. بعد از آرتروپلاستی شانه، بیماران میتوانند تسکین درد و بهبود قابل‌توجهی در دامنه حرکت داشته باشند. بهبود عملکرد ممکن است تا دو سال پس از جراحی ادامه یابد.
آینده یک فرد مبتلا به آرتروز شانه
پیش‌بینی اینکه آرتروز شانه چگونه آینده ما را تحت تأثیر قرار میدهد، بسیار سخت است. برخی اوقات علائم آرتروز شدید بوده و گاهی خفیف میباشد. بیشتر افرادی که با وجود آرتروز هنوز محدودیت حرکتی آن‌چنانی ندارند، با دریافت درمان مناسب ممکن است از بروز آسیب‌های مفصلی بعدی مصون بمانند. نکته‌ای که باید به‌خاطر داشته باشیم این است که نباید بر روی آرتروز تمرکز داشت و باید به‌سلامتی عمومی بیشتر توجه کرد. باید روحیه خود را قوی نگه داشت و به طور فعال مراقب تندرستی خود بود.
آرتروز شانه ممکن است آینده شغلی افراد مبتلا را تحت تأثیر قرار دهد. شاید لازم باشد برای کنترل علائم، موقعیت شغلی تغییر کند و نیاز باشد برای موقعیت تازه آموزش‌های لازم را دریافت کرد.
درد کشیدن برای مدت طولانی میتواند عوارض خاصی به همراه داشته باشد. افسردگی و اضطراب از اولین عوارض درد مزمن به حساب می‌آیند. صحبت‌کردن با اقوام و همکاران ازجمله راه‌های کنترل کیفیت زندگی در طول ابتلا به این بیماری میباشد. این صحبت در کنار مشاوره روان‌شناسی یا رفتاردرمانی شناختی شما را قادر می‌سازد تا علائم آرتروز خود را مهار کنید.
در آخر باید گفت، فعالیتهای اجتماعی خود را حفظ کنید که منجر به حفظ کیفیت زندگی و کنترل علائم بیماری خواهد شد.
پیشگیری از آرتروز شانه
از آنجایی که گاهی آرتروز ریشه ژنتیکی دارد، بهسختی میتوان از بروز آن جلوگیری کرد. همچنین برخی از بیماریهای خودایمنی و مزمن هم میتوانند آرتروز را به وجود بیاورند. بااین‌حال اگر همان ابتدا که نشانههای آرتروز را مشاهده کردید برای درمان پزشکی اقدام کنید، میتوانید به میزان خوبی از پیشرفت بیماری پیشگیری نمایید. همچنین انجام فعالیتهای روزمره به شیوه استاندارد، گرم کردن بدن پیش از ورزش و داشتن تغذیه سالم هم میتواند در پیشگیری از آرتروز مفید باشد.
جمع‌بندی
مهم‌ترین نکته‌ای که نه‌تنها در آرتروز شانه بلکه در سایر بیماری‌ها باید توجه داشت پیشگیری از بروز علائم است. پزشکان توصیه می‌کنند برای جلوگیری از بروز آرتروز، نباید در سنین قبل از پیری اشیای سنگین‌وزن را حمل کنند که در غیر این صورت فشار وارده بر مفاصل بیشتر شده و به‌صورت تدریجی فرد را مبتلا می‌کند. همچنین استفاده از مکمل‌های غذایی (چنان چه گفته شد) در عدم بروز این بیماری نیز مؤثر است. برای پیشگیری از عدم ابتلا به این بیماری، فرد، باید از سنین جوانی و نوجوانی نظارت کاملی بر سلامت خودش داشته باشد تا سبب بروز این‌گونه بیماری‌ها نشود. در صورتی که علائم ذکر شده را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کنید، بلافاصله و بدون اتلاف وقت به پزشک متخصصی مراجعه کنید. چرا که در مراجعه کردن به پزشک، ممکن است عوارض جبران ناپذیری بوجود بیاورد.
خوشبختانه در کلینیک تخصصی ما تیمی از متخصصین بسیار باتجربه در این زمینه فعال هستند که میتوانند شما را به طور کامل ارزیابی کرده و درمان‌های لازم را انجام دهند. جهت مشاوره یا مراجعه به این کلینیک میتوانید از لینک‌های موجود در سمت چپ صفحه استفاده کنید.
برای اطمینان از تشخیص صحیح نیز میتوانید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده و تحت نظر متخصصانی حاذق معاینه و درمان شوید. برای گرفتن نوبت از شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما استفاده کنید.
شما می توانید برای آگاهی از تازه های درمان بیماری های ارتوپدی و دیدن فیلم ها و مطالب آموزشی ، از طریق آیکون های سمت چپ وارد صفحه اینستاگرام ما شده و سوالات خود را به طور مستقیم با پزشکان در میان بگذارید.
مجموعه ارتوپدی ما با بهره مندی از به روزترین تجهیزات پزشکی و متخصصین ارتوپدی متبحر برای درمان انواع بیماری های ارتوپدی در خدمت شما عزیزان است.